κυκλο-φ-οριακα 860 22 Σεπτεμβρίου 2016

Καλημέρα συμπολίτες, φίλοι μου αγαπημένοι (για να θυμηθούμε και τον ταλαντούχο Γιώργο Οικονομίδη, 1916-1985). 22 Σεπτεμβρίου σήμερα, και επίτηδες η στήλη καθυστέρησε να δημοσιευτεί, ώστε να είναι, ας πούμε, επετειακή.

Τώρα θα μου πείτε τι «επετειακή»; ποια επέτειος εορτάζεται στις 22 Σεπτεμβρίου;

Το λοιπόν, η σήμερον ημέρα παγκοσμίως εορτάζεται ως «Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο». Για την Ευρώπη είναι η τελευταία ημέρα της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κινητικότητας 16-22 Σεπτεμβρίου.

Για τον Βόλο μας είναι πράγματι μία επέτειος, μία ανάμνηση παλαιοτέρων ωραίων εποχών – για όσους και όσες έχουν, βέβαια, ακόμη ατομική μνήμη, σε πείσμα κάποιων άλλων, που επιμόνως προσπαθούν να διαγράψουν την συλλογική μνήμη αυτής της πόλης. Και επί της ουσίας είναι η επέτειος της απάρνησης όλων όσων πρεσβεύει αυτή η συμβολική Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο.

Η ιστορία της ξεκίνησε το 1994, στο πλαίσιο μιας Γενικής Συνέλευσης στο Τολέδο της Ισπανίας από μία ομάδα ευρωπαϊκών πόλεων μεσαίου μεγέθους με το φιλόδοξο όσο και προκλητικό όνομα Car Free Cities Network, τουτέστιν Δίκτυο Πόλεων χωρίς Αυτοκίνητα. Σ’ αυτό το Δίκτυο συμμετείχε και ο Βόλος επί Δημάρχου Πιτσιώρη, δια της τότε νέας και ωραίας, ιδιωτικού δικαίου, Δημοτικής Επιχείρησης Μελετών και Κατασκευών Βόλου – ΔΕΜΕΚΑΒ, στο Διοικητικό Συμβούλιο της οποίας συμμετείχε και ο υπογράφων.

Αυτό το Δίκτυο δεν ήταν ο διώκτης ή ο καταστροφέας των αυτοκινήτων, όχι βέβαια. Προωθούσε θεωρίες και πράξεις (κυρίως πράξεις) γύρω από τα ζητήματα της βιώσιμης κινητικότητας μέσα στις μεσαίου μεγέθους πόλεις της Ευρώπης – σε απλά ελληνικά βοηθούσε τις διάφορες πόλεις να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών τους με διάφορες εφαρμοσμένες στην κυκλοφορία καλές πρακτικές. Π.χ. με την ανάπτυξη των αστικών συγκοινωνιών, που «διώχνει» τα Ι.Χ. από τα κέντρα των πόλεων, με την βελτίωση και επέκταση των πεζοδρόμων και των δρόμων ήπιας κυκλοφορίας, με την δημιουργία (για τις πόλεις του νότου) ή την βελτίωση (για τις πόλεις της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης) δικτύων ποδηλατοδρόμων κι άλλα τέτοια. Ήταν η εποχή που στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαμορφωνόταν αυτή η έννοια της «βιώσιμης κινητικότητας», την οποία εμείς εδώ στην Ελλάδα, 20 χρόνια μετά, δεν έχουμε ακόμη κατανοήσει…

Τότε άρχισαν να σχηματοποιούνται και στην πόλη μας πολλά πράγματα από τα ακόμη περισσότερα που κουβαλούσαμε στο κεφάλι μας όσοι είχαμε την τύχη (ή μήπως την ατυχία;) να σπουδάσουμε σε ξένα πανεπιστήμια.

Τον Ιούνιο 1996 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο στο Ρέυκιαβικ της Ισλανδίας και στο Μπαθ της Αγγλίας, με αποκλεισμό του κέντρου των πόλεων για τα Ι.Χ. Από τότε και μετά η Ημέρα οργανώθηκε, από το 2000 και μετά καθιερώθηκε πανευρωπαϊκά η 22^α Σεπτεμβρίου. Λίγο μετά καθιερώθηκε η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας 16-22 Σεπτεμβρίου.

Η Ευρώπη και ο κόσμος ολόκληρος προβληματίζεται, δουλεύει πάνω στα θέματα της κινητικότητας (αγγλιστί mobility). Μελετά, εφαρμόζει, κατασκευάζει, ανασκευάζει, βελτιώνει. Επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων και πολιτικοί όλων των βαθμίδων συνεργάζονται για να δίνουν στους κατοίκους των πόλεων ένα κατά το δυνατόν καλύτερο αστικό περιβάλλον. Στην Ελλάδα μας όλα αυτά υποτίθεται ότι τα σάρωσε η οικονομική κρίση, η οποία κρίση ταυτοχρόνως ανέδειξε τα καταστήματα εστίασης εν πολλοίς σε ρυθμιστές των κυκλοφοριακών θεμάτων εντός του αστικού ιστού. Κι ό,τι δεν σάρωσε το ανέθεσε σε εθελοντικές ομάδες, που ούτε τη δύναμη ούτε τη θέληση έχουν να διεκδικήσουν κάτι άλλο ή κάτι καλύτερο. Και μαζί απενεργοποίησε (η κρίση πάντα, ή μήπως όχι;) σταδιακά όλα τα αντανακλαστικά και γενικά σήμερα υπάρχει μια ησυχία…

Σήμερα σε ολόκληρη την Ευρώπη 2.375 πόλεις πραγματοποιούν δράσεις περιορισμού των Ι.Χ. στα κέντρα τους, δράσεις ενίσχυσης της κυκλοφορίας των ποδηλάτων, των αστικών συγκοινωνιών, της πεζοπορίας, των αστικών φυτεύσεων, πραγματοποιούν καμπάνιες μείωσης των ατμοσφαιρικών ρύπων, αύξησης των ποσοστών ανακύκλωσης οικιακών απορριμμάτων και άλλα σχετικά. Ανάμεσα σ’ αυτές τις πόλεις είναι και 86 ελληνικές, έτσι λέει η επίσημη ιστοσελίδα της Εβδομάδας Κινητικότητας.

Και ανάμεσα στις 86 ελληνικές πόλεις βρίσκω να φιγουράρει και ο Βόλος! Δεν ξέρω τι μπορεί να σημαίνει αυτό, στον Βόλο η 22^α Σεπτεμβρίου γιορτάστηκε το 2000, το 2007 και το 2012 και έκτοτε δεν γνωρίζω.

Μήπως κάτι συμβαίνει σήμερα, συμπολίτες, και δεν το ‘χω πάρει χαμπάρι; Γεια σας.

(δημοσιεύτηκε στην βολιώτικη "Θεσσαλία" την Πέμπτη 22.09.2016, ώστε να συμπέσει)